Chiều dài cơ sở của xe ô tô – Thông số kỹ thuật then chốt

Tôi là một kỹ sư chuyên về thiết kế ô tô với hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Thông qua bài viết dưới đây, tôi sẽ chia sẻ những kiến thức sâu rộng về chiều dài cơ sở – một trong những thông số kỹ thuật then chốt của xe ô tô. Hy vọng những kiến thức này sẽ giúp bạn đọc có cái nhìn toàn diện hơn về tầm quan trọng của chiều dài cơ sở đối với xe ô tô.

Chiều dài cơ sở của xe ô tô là gì?

• Chiều dài cơ sở hay còn gọi là trục cơ sở là khoảng cách tính từ tâm bánh xe trước đến tâm bánh xe sau của xe ô tô.

• Đây là một trong những thông số cơ bản nhất để đánh giá kích thước của một chiếc xe.

• Chiều dài cơ sở thường được biểu thị bằng ký hiệu tiếng Anh là Wheelbase và được tính bằng đơn vị milimet (mm).

• Chiều dài cơ sở càng lớn thì khoảng cách giữa hai bánh xe càng xa và ngược lại.

Phương pháp đo chiều dài cơ sở

Để xác định chính xác chiều dài cơ sở của một chiếc xe, các kỹ sư thường sử dụng một số phương pháp đo lường sau:

• Sử dụng thước kẹp để đo khoảng cách giữa hai tâm bánh xe.

• Dùng máy đo laser hoặc máy đo điện tử chuyên dụng để đo khoảng cách chính xác đến milimet.

• Dựa vào bản vẽ kỹ thuật hoặc thông số do nhà sản xuất công bố.

• Tính toán dựa trên kích thước và hình dạng của khung gầm xe.

Nhìn chung, để có kết quả chính xác nhất thì nên kết hợp nhiều phương pháp đo đạc khác nhau.

Các loại chiều dài cơ sở trên xe

Trên một chiếc ô tô thường có 2 loại chiều dài cơ sở chính:

Chiều dài cơ sở trước

Là khoảng cách từ tâm bánh xe trước đến trục lái của xe.

Chiều dài cơ sở trước ảnh hưởng đến khả năng vận hành và độ ổn định của phần đầu xe.

Chiều dài cơ sở sau

Là khoảng cách từ trục lái đến tâm bánh xe sau.

Chiều dài cơ sở sau ảnh hưởng đến sự vận hành của phần đuôi xe.

Ngoài ra, tùy theo số lượng trục của xe mà có thể có nhiều loại chiều dài cơ sở khác nhau.

Ý nghĩa của chiều dài cơ sở với xe ô tô

Chiều dài cơ sở có ảnh hưởng rất lớn đến các yếu tố sau của xe ô tô:

Không gian nội thất

• Chiều dài cơ sở càng lớn thì khoảng cách giữa hai bánh xe càng lớn, từ đó tạo ra không gian nội thất rộng rãi, thoải mái hơn.

• Xe dành cho gia đình (MPV, SUV) thường có chiều dài cơ sở lớn để tăng không gian ngồi.

Độ ổn định khi vận hành

• Chiều dài cơ sở lớn giúp nâng cao độ ổn định của xe khi di chuyển. Lý do là trọng tâm của xe được phân bổ đều hơn giữa các bánh xe.

• Xe du lịch thường có chiều dài cơ sở lớn để xe vận hành ổn định.

Khả năng vòng quay

• Xe cơ sở dài sẽ có bán kính quay lớn hơn, khó di chuyển linh hoạt trong không gian hẹp.

• Xe thành phố thường ngắn hơn để dễ dàng điều khiển trong phố.

Trọng tải

• Xe cơ sở dài cho phép tăng trọng tải và khả năng chở hàng hóa.

• Xe tải, xe buýt thường có chiều dài cơ sở lớn để tăng trọng tải.

Như vậy, tùy mục đích sử dụng mà các nhà sản xuất sẽ lựa chọn chiều dài cơ sở phù hợp cho từng dòng xe.

Các yếu tố ảnh hưởng đến chiều dài cơ sở

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc xác định chiều dài cơ sở của xe ô tô:

Mục đích sử dụng

Các loại xe sẽ có chiều dài cơ sở khác nhau phụ thuộc vào chức năng sử dụng.

• Xe gia đình: cơ sở dài để tăng không gian.

• Xe thành phố: cơ sở ngắn để dễ điều khiển.

• Xe tải: cơ sở dài để tăng tải trọng.

Kiểu dáng thiết kế

Các nhà thiết kế xe sẽ dựa vào yếu tố thẩm mỹ để điều chỉnh chiều dài cơ sở cho phù hợp với tổng thể kiểu dáng của xe.

Kích thước động cơ

Động cơ càng lớn thì yêu cầu khoảng cách đặt động cơ càng lớn, do đó sẽ ảnh hưởng tới chiều dài cơ sở.

Trang bị an toàn

Những xe có nhiều trang bị an toàn thì cũng sẽ yêu cầu chiều dài cơ sở lớn hơn.

Xu hướng thị trường

Xu hướng thị hiếu của người tiêu dùng cũng tác động mạnh mẽ đến thiết kế chiều dài cơ sở của các dòng xe.

Như vậy, chiều dài cơ sở xe phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, đòi hỏi sự tính toán kỹ lưỡng của các kỹ sư.

Chiều dài cơ sở của một số loại xe phổ biến

Loại xe	Mẫu xe	Chiều dài cơ sở
Xe thành phố	Kia Morning	2400mm
	Hyundai Grand i10	2425mm
Xe gia đình	Mitsubishi Xpander	2775mm
	Toyota Innova	2750mm
Xe sang	Mercedes S450	3165mm
	BMW 7 Series	3210mm
Xe thể thao	Porsche 911	2450mm
Xe SUV	Toyota Fortuner	3000mm
	Ford Everest	2850mm
Xe tải nhỏ	Huyndai Mighty	3085mm
Xe tải lớn	Howo ZZ3407N3437C	6300mm

Bảng trên thể hiện chiều dài cơ sở tiêu biểu của một số dòng xe thông dụng. Có thể thấy, tùy thuộc vào chức năng và đặc điểm của từng loại xe mà chiều dài cơ sở được thiết kế phù hợp.

Ảnh hưởng của chiều dài cơ sở đối với từng loại xe

Chiều dài cơ sở ảnh hưởng đến từng loại xe như sau:

Xe gia đình

• Cơ sở càng dài, không gian càng thoải mái, độ ổn định càng cao.

• Tuy nhiên, khả năng di chuyển trong phố hẹp bị hạn chế, bán kính quay lớn.

Xe thể thao

• Cơ sở ngắn giúp tăng khả năng vận hành nhanh nhẹn, linh hoạt.

• Tuy nhiên, độ ổn định giảm, không gian chật hẹp hơn.

Xe tải

• Cơ sở dài cho phép tăng tải trọng chở hàng.

• Tuy nhiên, bán kính quay lớn, khó khăn trong việc điều khiển xe.

Như vậy, tùy theo chức năng mà mỗi loại xe sẽ đòi hỏi một chiều dài cơ sở phù hợp để phát huy tối đa ưu điểm và hạn chế nhược điểm.

Các lỗi thường gặp do sai chiều dài cơ sở

Một số lỗi thường gặp nếu chiều dài cơ sở không phù hợp:

Xe dễ lật

Chiều dài cơ sở quá ngắn khiến xe mất ổn định, dễ bị lật khi vào cua tốc độ cao.

Điều khiển khó khăn

Chiều dài cơ sở không phù hợp sẽ khiến tay lái bị nặng hơn, gây khó khăn trong việc điều khiển và đánh lái xe. Đặc biệt, chiều dài cơ sở quá ngắn sẽ làm giảm độ ổn định của xe, khiến lái xe mất kiểm soát dễ dàng hơn. Ngược lại, nếu chiều dài cơ sở quá dài cũng khiến bán kính quay tăng lên, xe khó cua lái hơn trong không gian chật hẹp.

Mòn lốp quá nhanh

Khi chiều dài cơ sở sai lệch sẽ dẫn đến góc đánh lái không chuẩn, khiến lốp bị mòn không đều.

Rung lắc mạnh

Chiều dài cơ sở không hợp lý khiến trọng tâm xe bị dịch chuyển, gây rung lắc mạnh khi di chuyển.

Tiếng ồn cao

Khoảng cách trục trước/sau không đúng quy chuẩn dẫn đến ma sát cao, phát ra tiếng ồn lớn.

Độ bền kém

Sai số chiều dài cơ sở khiến các chi tiết liên kết bị biến dạng, ảnh hưởng độ bền của xe.

Như vậy, chiều dài cơ sở không chuẩn sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng và tuổi thọ của xe. Do đó, cần tuân thủ đúng quy chuẩn kỹ thuật ngay từ khâu thiết kế.

Cách tính chiều dài cơ sở xe ô tô

Công thức tính chiều dài cơ sở

Chiều dài cơ sở = Khoảng cách giữa tâm bánh trước đến tâm bánh sau

Trong đó:

• Tâm bánh trước: Điểm giữa của đường kính bánh xe trước

• Tâm bánh sau: Điểm giữa của đường kính bánh xe sau

Các bước đo chiều dài cơ sở

Các bước đo chiều dài cơ sở cơ bản:

• Bước 1: Đánh dấu tâm điểm của bánh xe trước

• Bước 2: Đánh dấu tâm điểm của bánh xe sau

• Bước 3: Dùng thước đo khoảng cách giữa 2 điểm đã đánh dấu

• Bước 4: Ghi lại kết quả là chiều dài cơ sở của xe

Để đạt độ chính xác cao nhất, nên sử dụng các thiết bị đo chuyên dụng và lặp lại nhiều lần, lấy trung bình cộng.

Cách điều chỉnh chiều dài cơ sở xe ô tô

Một số phương pháp điều chỉnh chiều dài cơ sở:

Thay đổi vị trí mối hàn khung gầm

Có thể căn chỉnh lại vị trí mối hàn giữa các thanh khung gầm để thu được chiều dài cơ sở mong muốn.

Điều chỉnh vị trí treo bánh xe

Thay đổi điểm treo của bánh xe trước hoặc sau để tăng hoặc giảm chiều dài cơ sở.

Thay thế thanh dằn bản

Thay thanh dằn bản bằng thanh có chiều dài khác để điều chỉnh chiều dài cơ sở một cách chính xác.

Sử dụng bộ khung gia cố

Áp dụng khung gia cố phía trước/sau xe để kéo dài hoặc thu ngắn chiều dài cơ sở.

Việc điều chỉnh chiều dài cơ sở cần đảm bảo tính toán chính xác, tránh ảnh hưởng đến độ an toàn và tuổi thọ của xe.

Các sai số cho phép của chiều dài cơ sở

Theo tiêu chuẩn, sai số cho phép của chiều dài cơ sở như sau:

• Xe con dưới 9 chỗ: ±1% chiều dài cơ sở thiết kế.

• Xe tải dưới 3.5 tấn: ±1.5% chiều dài cơ sở thiết kế.

• Xe tải trên 3.5 tấn: ±2% chiều dài cơ sở thiết kế.

• Xe buýt: ±1% chiều dài cơ sở thiết kế.

Nếu sai số vượt quá mức cho phép sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng và độ an toàn của xe.

Cách đảm bảo độ chính xác chiều dài cơ sở

Để đảm bảo chiều dài cơ sở chính xác, cần lưu ý:

• Sử dụng thiết bị đo chuyên dụng, máy móc hiện đại.

• Kiểm tra, hiệu chuẩn thường xuyên các dụng cụ đo lường.

• Xác định chính xác vị trí tâm bánh trước và sau.

• Đo đạc nhiều lần, nhiều góc độ, lấy trung bình cộng.

• Kiểm tra mối hàn khung gầm trước khi thi công.

• Nghiêm ngặt kiểm soát quy trình sản xuất và lắp ráp.

Chỉ cần thực hiện đúng quy trình sẽ đảm bảo chiều dài cơ sở nằm trong sai số cho phép.

Cách khắc phục khi chiều dài cơ sở bị sai

Một số cách khắc phục chiều dài cơ sở sai:

• Kiểm tra lại quy trình thiết kế và lắp ráp để phát hiện nguyên nhân.

• Điều chỉnh lại điểm hàn khung gầm cho đúng thiết kế.

• Thay đổi vị trí giá treo bánh để căn chỉnh chiều dài cơ sở.

• Sử dụng bộ khung gia cố phía trước/sau để điều chỉnh chiều dài cơ sở.

• Kiểm tra lại các thiết bị đo đạc, hiệu chuẩn nếu cần thiết.

• Tăng cường giám sát quản lý chất lượng các khâu sản xuất.

Việc khắc phục kịp thời giúp hạn chế thiệt hại, đảm bảo chất lượng của sản phẩm.

Các thiết bị đo chiều dài cơ sở

Một số thiết bị đo chiều dài cơ sở phổ biến:

• Thước kẹp cơ khí: đơn giản, dễ sử dụng nhưng độ chính xác thấp.

• Thước đo điện tử: cho độ chính xác cao hơn.

• Máy đo phối hợp tọa độ: sử dụng công nghệ laser đo cực kỳ chính xác.

• Máy đo sóng siêu âm: đo chiều dài cơ sở mà không cần tiếp xúc.

• Máy đo quang học: dùng cảm biến ánh sáng để đo khoảng cách chính xác.

• Fly Vision: công nghệ đo 3D tiên tiến nhất hiện nay cho độ chính xác tuyệt đối.

Tuỳ nhu cầu và điều kiện kinh phí mà lựa chọn thiết bị đo phù hợp để xác định chiều dài cơ sở.

Các thông số liên quan đến chiều dài cơ sở

Ngoài chiều dài cơ sở, còn một số thông số quan trọng khác trên ô tô như:

• Chiều dài tổng thể: kích thước từ đầu xe đến cuối xe.

• Chiều rộng cơ sở: khoảng cách giữa hai bánh xe cùng trục.

• Khoảng sáng gầm: khoảng cách từ mặt đất lên thân xe.

• Vệt bánh trước/sau: khoảng cách hai bánh cùng trục.

• Góc thoát trước/sau: góc nghiêng của bánh xe.

Các thông số này cũng rất quan trọng, cần phối hợp hài hòa để đảm bảo chất lượng xe.

Kết luận

• Chiều dài cơ sở là khoảng cách giữa tâm bánh trước và tâm bánh sau.

• Chiều dài cơ sở ảnh hưởng lớn đến không gian, tính năng và độ an toàn của xe.

• Mỗi loại xe sẽ có một chiều dài cơ sở phù hợp với chức năng sử dụng.

• Cần tuân thủ đúng tiêu chuẩn kỹ thuật về chiều dài cơ sở để đảm bảo chất lượng xe.

• Sử dụng các thiết bị đo chính xác và quy trình kiểm soát nghiêm ngặt là hết sức cần thiết.

Hy vọng bài viết đã phần nào cung cấp những thông tin hữu ích để giúp bạn hiểu rõ hơn về ý nghĩa và tầm quan trọng của chiều dài cơ sở trên xe ô tô.

Câu hỏi thường gặp

Tại sao chiều dài cơ sở lại quan trọng với xe ô tô?

Chiều dài cơ sở ảnh hưởng lớn đến không gian nội thất, độ ổn định, khả năng vận hành và độ an toàn của xe ô tô. Chiều dài cơ sở phù hợp sẽ giúp xe vận hành tốt nhất, đáp ứng mục đích sử dụng.

Chiều dài cơ sở của xe ô tô thường là bao nhiêu?

Chiều dài cơ sở trên các dòng xe phổ biến như:

• Xe hạng nhỏ: 2000mm – 2500mm
• Xe hạng trung: 2500mm – 2800mm
• Xe gia đình: 2700mm – 3000mm
• Xe SUV: 2800mm – 3200mm
• Xe thể thao: 2400mm – 2600mm
• Xe tải nhỏ: 3000mm – 3400mm
• Xe tải lớn: 5500mm – 6500mm

Làm thế nào để tăng chiều dài cơ sở của xe?

Một số cách để tăng chiều dài cơ sở bao gồm: thay đổi vị trí mối hàn khung gầm, điều chỉnh vị trí treo bánh, sử dụng thanh dằn dài hơn, lắp thêm khung gia cố phía sau hoặc trước xe. Tuy nhiên, cần thận trọng vì chiều dài cơ sở quá lớn cũng gây ra những hạn chế nhất định.

Chiều dài cơ sở xe ô tô có thể thay đổi được không?

Chiều dài cơ sở có thể điều chỉnh được trong một phạm vi nhỏ. Tuy nhiên, nên hạn chế thay đổi vì sẽ ảnh hưởng lớn đến các thông số khác của xe. Chỉ nên điều chỉnh chiều dài cơ sở khi thực sự cần thiết, ví dụ như chuyển đổi mục đích sử dụng của xe.

Xe nào có chiều dài cơ sở ngắn nhất và lớn nhất?

Xe có chiều dài cơ sở ngắn nhất thường là dòng xe thành phố, khoảng 2000mm – 2500mm. Xe có chiều dài cơ sở lớn nhất là các loại xe tải, khoảng 5500mm – 6500mm. Một số mẫu xe tải đặc chủng còn có thể lên tới 8000mm – 12000mm.

Nguồn: Xe Cộ 24/7