[Giải Đáp] Dysfunctional family là gì? Những đặc điểm của gia đình bất hòa

Gia đình là tế bào cơ bản của xã hội, là nơi quan trọng nhất để hình thành và phát triển nhân cách của mỗi người. Tuy nhiên, không phải gia đình nào cũng có mối quan hệ tốt đẹp. Dysfunctional family hay còn gọi là gia đình bất hòa là hiện tượng khá phổ biến trong xã hội hiện đại. Vậy dysfunctional family là gì? Đây là những gia đình có những mối quan hệ không lành mạnh giữa các thành viên, thiếu sự gắn kết và ảnh hưởng xấu tới sự phát triển của trẻ em.

Dysfunctional family là gì?

Dysfunctional family hay còn gọi là gia đình bất hòa, theo định nghĩa được chấp nhận rộng rãi nhất, là gia đình mà ở đó có sự mất cân bằng giữa các mối quan hệ, thiếu sự gắn kết giữa các thành viên và có những hành vi tiêu cực ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của trẻ em.

Các gia đình bất hòa thường có những đặc điểm:

• Thiếu sự gắn kết, yêu thương giữa các thành viên trong gia đình.
• Các thành viên thiếu giao tiếp, thấu hiểu với nhau.
• Xảy ra cãi vã, bạo lực giữa các thành viên.
• Trẻ em không có môi trường lành mạnh để phát triển.

Những gia đình như vậy thường không thể đảm bảo chức năng cơ bản của một gia đình là nuôi dưỡng, giáo dục con cái và tạo môi trường phát triển tốt nhất cho trẻ. Do đó, chúng được gọi là gia đình bất hòa hay rối loạn chức năng.

Nguyên nhân dẫn đến gia đình bất hòa

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng gia đình bất hòa, trong đó phổ biến nhất là:

Vấn đề tâm lý cá nhân

Các thành viên trong gia đình có thể gặp phải các vấn đề về tâm lý như trầm cảm, lo âu, ám ảnh,… khiến họ khó có thể thiết lập mối quan hệ lành mạnh với những người xung quanh.

Bạo lực gia đình

Bạo lực về thể xác hay tinh thần giữa các thành viên trong gia đình sẽ khiến môi trường gia đình trở nên độc hại, không có sự an toàn và tin tưởng lẫn nhau.

Ly hôn/Chia tay

Khi cha mẹ ly hôn hoặc chia tay, con cái thường bị ảnh hưởng nặng nề về tâm lý, dễ dẫn đến hành vi tiêu cực, làm suy giảm chất lượng cuộc sống của cả gia đình.

Lạm dụng chất gây nghiện

Việc lạm dụng chất gây nghiện như rượu, bia, ma túy của cha mẹ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống và sự phát triển của trẻ em.

Khó khăn kinh tế

Hoàn cảnh kinh tế khó khăn khiến các thành viên trong gia đình căng thẳng, dễ xảy ra mâu thuẫn và bạo lực.

Ngoài ra, những yếu tố như: gia đình đơn thân, cha mẹ quá bảo thủ/quá cấp tiến, thiếu kỹ năng làm cha mẹ,… cũng có thể dẫn đến tình trạng gia đình bất hòa.

Đặc điểm nhận biết gia đình bất hòa

Để nhận biết một gia đình có phải là gia đình bất hòa hay không, cần dựa vào một số đặc điểm sau:

Thiếu sự gắn kết, quan tâm giữa các thành viên

• Các thành viên thiếu quan tâm, không dành thời gian cho nhau.
• Hiếm khi cùng nhau ăn uống, vui chơi.
• Không quan tâm tới cảm xúc, suy nghĩ, nhu cầu của nhau.
• Thiếu sự tin tưởng, chia sẻ giữa các thành viên.

Xung đột, cãi vã thường xuyên

• Xảy ra tranh cãi, la hét giữa các thành viên.
• Dễ dàng nhận biết xung đột ngay cả khi khách tới chơi.
• Các thành viên thường xuyên chỉ trích, công kích nhau.
• Có hành vi bạo lực (đánh đập, quát mắng…)

Trẻ em có biểu hiện tiêu cực

• Trẻ có biểu hiện lo âu, trầm cảm, khó tập trung.
• Hay nổi giận, dễ khóc, cư xử thiếu kiểm soát.
• Ngôn ngữ, hành vi bất thường so với lứa tuổi.
• Hay nói dối, trốn tránh cha mẹ.
• Có hành vi tự hủy hoại bản thân.

Nếu gia đình thường xuyên xuất hiện các đặc điểm trên thì có thể được coi là gia đình bất hòa. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mức độ nghiêm trọng có thể khác nhau giữa các gia đình.

Ảnh hưởng tiêu cực của gia đình bất hòa

Sống trong một gia đình bất hòa sẽ ảnh hưởng xấu đến sự phát triển và sức khỏe tinh thần của trẻ em theo nhiều cách:

Rối loạn hành vi

Trẻ em không có kiểu mẫu tốt để học theo nên dễ sa vào những hành vi tiêu cực như nói dối, trốn học, bạo lực…. nhằm thu hút sự chú ý.

Khó khăn trong học tập

Trẻ thường xuyên lo lắng, căng thẳng khiến khó tập trung vào học tập. Học lực và khả năng tư duy bị suy giảm.

Mất cảm giác an toàn

Không có cảm giác an toàn và tin tưởng khi ở nhà do thường xuyên chứng kiến xung đột. Điều này ảnh hưởng lớn tới sự phát triển nhân cách.

Tổn thương tinh thần

Trẻ em dễ bị tổn thương, mặc cảm khi thiếu tình cảm, sự quan tâm của cha mẹ và người thân.

Dễ rơi vào trầm cảm, lo âu

Những căng thẳng tâm lý kéo dài do hoàn cảnh gia đình khó khăn khiến trẻ dễ mắc các chứng bệnh về tâm thần như trầm cảm, lo âu.

Vì vậy, lớn lên trong một gia đình bất hòa sẽ khiến trẻ em gặp nhiều khó khăn trong việc hình thành nhân cách và các mối quan hệ xã hội sau này.

Cách khắc phục gia đình bất hòa

Mặc dù gia đình bất hòa ảnh hưởng tiêu cực rất lớn, nhưng vẫn có cách để cải thiện tình hình nếu các thành viên có ý thức và nỗ lực.

Nói chuyện, lắng nghe và thấu hiểu nhau

• Dành thời gian để ngồi lại bên nhau, lắng nghe quan điểm của nhau một cách thấu hiểu.
• Tránh các cuộc tranh luận căng thẳng, thay vào đó nên bày tỏ cảm xúc một cách dịu dàng.
• Chia sẻ những trăn trở, mong muốn với nhau để cùng nhau giải quyết.

Dành thời gian chất lượng cho con cái

• Tạo thói quen sinh hoạt lành mạnh cho cả gia đình như ăn sáng, tối cùng nhau.
• Hỏi han con về học tập, cuộc sống hằng ngày. Khen ngợi và động viên khi con có tiến bộ.
• Cùng con tham gia các hoạt động vui chơi, giải trí.

Giữ gìn sức khỏe tinh thần

• Cha mẹ nên chăm sóc sức khỏe tinh thần của bản thân, tránh căng thẳng quá mức.
• Học cách kiểm soát cảm xúc tốt hơn để không la hét, mất bình tĩnh.
• Tìm sự trợ giúp từ bạn bè, cộng đồng khi gặp khó khăn.

Giáo dục kỹ năng cho con

• Dạy con kỹ năng giao tiếp, giải quyết xung đột và các kỹ năng mềm cần thiết.
• Giáo dục con về giá trị sống đúng đắn, yêu thương và chia sẻ.
• Khuyến khích con bày tỏ cảm xúc và suy nghĩ của mình.

Điều chỉnh kỳ vọng

• Thay vì đặt ra những kỳ vọng quá cao, cha mẹ nên điều chỉnh chúng phù hợp với khả năng của con.
• Tránh so sánh con với những đứa trẻ khác mà nên tập trung vào sự tiến bộ của riêng con.
• Khen ngợi con khi con cố gắng, đừng phê bình quá nhiều khi con mắc lỗi.

Chăm sóc sức khỏe thể chất

• Chú ý đến chế độ dinh dưỡng, ngủ nghỉ, vận động cho cả gia đình.
• Khám sức khỏe định kỳ, tầm soát sớm các vấn đề về sức khỏe.
• Hạn chế sử dụng chất gây nghiện, đặc biệt là rượu bia.

Chia sẻ gánh nặng kinh tế

• Cùng nhau lập kế hoạch chi tiêu hợp lý cho gia đình.
• Tìm cách tăng thu nhập ổn định như học nghề, làm thêm giờ…
• Học cách tiết kiệm và sống phù hợp với điều kiện kinh tế.

Trợ giúp chuyên môn khi cần thiết

• Nếu gia đình quá tổn thương, nên tìm đến sự trợ giúp của bác sĩ tâm lý, cố vấn gia đình.
• Tham gia các lớp dạy kỹ năng làm cha mẹ, xây dựng gia đình.
• Con cái nên được tư vấn tâm lý phù hợp khi gặp vấn đề về hành vi, cảm xúc.

Nếu áp dụng những phương pháp trên một cách kiên trì, gia đình hoàn toàn có thể vượt qua giai đoạn khó khăn để trở thành gia đình lành mạnh, hạnh phúc. Hãy luôn nhớ rằng, dù hoàn cảnh có khó khăn đến đâu, tình yêu thương và sự đoàn kết luôn có thể giúp gia đình vượt qua.

Trên đây là giải thích chi tiết về khái niệm dysfunctional family – gia đình bất hòa. Hy vọng bài viết sẽ giúp mọi người nhận biết và tìm cách khắc phục kịp thời nếu gia đình đang gặp vấn đề tương tự. Hãy luôn đồng hành cùng Xe Cộ 24/7 – http://xeco247.com/ để cập nhật nhiều kiến thức bổ ích khác về gia đình cũng như tâm lý con người. Chúc các bạn sớm có được hạnh phúc trong gia đình nhé!